ZEC Entzia eu - natura2000

Arabako Lautadaren eta Haranaren artean altxatzen den goi-ordokia da, eta mendi erliebeekin jarraitzen du Nafarroan, Urbasa mendikatean ekialdean eta Gasteizko Mendietan mendebaldean. Goiko aldeko erliebe leun eta lauak basoan sortzen diren muino eta trokarte txikiekin txandakatzen dira. Garrantzitsuak dira baita ere goiko aldeko kareharrietan eta dolomietan eragina duten fenomeno karstikoak, arrakalez, lapiazez, dolinez eta abarrez osatutako morfologia eratuz.

Biztanleguneetatik hurbil dauden nekazaritza lurzoruak salbuetsiz, gainerako eremu guztian baso hostotsuak daude, nagusiki pagadiak, eta horien artean tartekatzen dira sasiak eta larreak. Mendilerro horretan artzaintzarako ohitura oso handia da, eta urteko sasoi batzuetan ardi, behi eta zaldi asko egoten dira bertan, partzuergoko hainbat tokitatik bazkatzera eramanak. Balio natural eta paisajistiko propioak ditu, ohikoak direnak nahikoa ondo kontserbatutako mendiguneetan, baina horiek izateaz gain, mendilerroan dauden behatoki naturalak nabarmendu behar dira, inguruan dauden haranak ikusteko bista zoragarriak dituztenak. 

Entzia mendilerroa, alboan duen Urbasa bezala, eraketa leuneko sinklinal handi batek osatzen du. Ardatz nagusia ipar-ekialde/hego-mendebalde norabidean dago, eta mendilerroa horretako goialdean eskegitako harana ikusi daiteke. Oinarrizko substratuak dira nagusi, eta ondorioz, landareak nagusiki kaltzikolak dira.

Zergatik den garrantzitsua

Naturagune hau garrantzitsua da landareei, animaliei, geomorfologiari eta paisaiari dagokionez. Lurzorua ustiatzeko erabilera tradizionalak mantentzen dira, eta horien ondorioz, baliabideen kontserbazio egoera ona da. Eremu horretan pagadi heldu asko daude, eta espezie bereziak daude florari eta faunari dagokionez. Eguteretan eta Arbuo mendian erkametzak eta ameztiak dira nagusi. Garrantzitsuak dira baita ere haitzetako landareak, eremu horietan kokatuta daudelarik interesgarriak direnak. Baso masen zabalera, horien kontserbazio egoera eta gizakien eragin baxua kontuan hartuz, faunarentzako potentzialtasun handiko eremua da. Fauna komunitateetan (nagusiki basoko hegaztiak eta ugaztun haragijaleak) espezie asko daude, horrek bat egiten duelarik basoaren egitura konplexutasunarekin. Mendilerroko eremu heze txikiek, besteak beste putzuek eta urmaelek, interes herpetologiko handia dute.